#038 Το ατελές του βίου ως αισθητική καταξίωση

«Όποιος βάλει την καρδιά του γυμνή στο χαρτί, θα γράψει το μεγαλύτερο ποίημα όλων των εποχών»,
Ξαναθυμήθηκα την επιταγή του Μποντλέρ χάρη στον αγαπημένο μου Όσκαρ Γουάιλντ, και πως σε εποχές κρίσεις μας συντηρούν κάποια έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Είχα διαβάσει το «εκ βαθέων» σε έναν Πύργο στο Εδιμβούγο, όπου έτυχα υποτροφίας ως συγγραφέας για έναν ολόκληρο μήνα, το Σεπτέμβριο του 2001. Ήμασταν και τότε σε κρίση, με την επίθεση στους δίδυμους πύργους, και τα λόγια ξεπερνούσαν τη λογοτεχνική τους υφή, και γινόταν καθημερινότητα.

 


Γράφουμε πολλές φορές για το αισθητικό αποτέλεσμα εθισμένοι όπως είμαστε στο φλερτ με τις λέξεις, ξεχνώντας πως κάθε μια λέξη μας μπορεί να γίνει οδηγός για τη ζωή των άλλων. Αν μου επιτρέπετε μια προσωπική εξομολόγηση, η πρώτη ανάγνωση του «εκ βαθέων» ήταν απλώς μια «αισθητική ανάγνωση». Το δράμα των άλλων, κακά τα ψέματα, μόνον επιδερμικά μας απασχολεί. Έπρεπε να ζήσω την προσωπική μου συντριβή, οκτώ χρόνια αργότερα, το 2009 για να επιστρέψω στο κείμενο του Γουάιλντ, και να το κάνω οδηγό στη ζωή μου. Το 2009, λοιπόν, μέσα σ’ έναν ανοιξιάτικο μήνα έχασα και τη δουλειά μου, ως γιατρός σε ιδιωτική κλινική, αλλά λες και δεν έφτανε αυτή η σφαλιάρα, έφαγα και δεύτερη από την τότε σύντροφο μου, η οποία με άφησε μόνο μου σε ένα ρετιρέ 120 τετραγωνικών με θέα την Ακρόπολη, που δεν μπορούσα πλέον να συντηρήσω. Ομολογώ, πως εκείνη τη δύσκολη εποχή μου στάθηκαν πολύτιμοι οι φίλοι μου φυσικά, αλλά κυρίως το «εκ βαθέων» κι άλλα κείμενα «για την κρίση». Το «εκ βαθέων» στη δεύτερη αυτή ανάγνωση, μου αποκαλύφθηκε πέραν από τις αισθητικές αρετές του, ως ζωντανός φίλος και συνοδοιπόρος. Αυτά τα έργα μένουν, αν θέλετε ως κλασικά.

 
Τα άλλα κείμενα που μου συμπαραστάθηκαν (γιατί στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση και το ένα βιβλίο παραπέμπει σε άλλα και αφήνει μάλιστα και απογόνους άλλα επίσης βιβλία), μέσα στην κρίση ήταν τα «εις εαυτόν» του ρωμαίου αυτοκράτορα-φιλοσόφου Μάρκου Αυρηλίου. Οι εξομολογήσεις του Αγίου Αυγουστίνου. Οι ημερολογιακές σημειώσεις του Μοντένιου. Τα ποιήματα του Τζάκομο Λεοπάρντι. Το «Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι (το πρώτο ψυχολογικό μυθιστόρημα πριν από την ανακάλυψη της ψυχολογίας), ημερολόγιο κρίσης αν θέλετε της βαθιάς πνευματικής συντριβής του Ντοστογιέφσκι, ο οποίος αφού την κατέγραψε ακολούθησε μετά άλλους δρόμους.
Η προσωπική ατέλεια όλων αυτών των δασκάλων μας έδωσε τέλεια βιβλία. Ο Έζρα Πάουντ έγραψε τα καλύτερα από τα Cantos του όντας αιχμάλωτος των συμμαχικών δυνάμεων σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης με αντίσκηνα στην Πίζα. Η τέχνη ως δια μαγείας μετατρέπει την προσωπική μας κρίση σε οδηγό πορείας στην ατελή προσωπική ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Στη μνημονιακή εποχή που έχει περιέλθει η χώρα η κρίση αντιμετωπίζεται μόνο με την παρέα και τον υψηλό λόγο. Θα επιστρέψουμε στην παρέα, λοιπόν. Θα ανοίξουμε τους καναπέδες μας, να βάλουμε να κοιμηθούν οι φίλοι μας. Θα μαγειρέψουμε την Κυριακή, τουλάχιστον την Κυριακή, για δέκα φίλους. Θα γράψουμε καινούρια τραγούδια και νέα ποιήματα.
« Ο κόσμος αγάπησε ανέκαθεν τον άγιο σαν την πλησιέστερη δυνατή προσέγγιση στην τελειότητα του Θεού. Ο Χριστός από κάποιο θεϊκό ένστικτο μέσα του, φαίνεται να αγάπησε πάντοτε τον αμαρτωλό σαν την πλησιέστερη δυνατή προσέγγιση στην τελειότητα του ανθρώπου.»
(Εισήγηση στη συζήτηση για το ¨Εκ βαθέων» του Όσκαρ Γουάιλντ. Διοργάνωση: “ImagoDei” με την Α’ Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών.)

Παράθυρα Λογοτεχνίας για Νέους

Intellectum 10

[
Μενού