Το Συμπαθές Αγρίμι: ένα βιβλίο στο οποίο ο μαθητής καταβροχθίζει το δάσκαλο

Είναι ασύνηθες ένα βιβλίο όχι μόνο να καταφέρνει να προκαλεί έκπληξη από τις πρώτες κιόλας γραμμές, αλλά συνάμα να εξαντλείται γρήγορα η πρώτη του έκδοση, μολονότι δεν ανήκει στην κατηγορία των ευπώλητων, δεν εκδίδεται από μεγάλο εκδοτικό οίκο και δεν προωθείται μέσα από τις βιτρίνες των σύγχρονων βιβλιοπωλείων τύπου σούπερμαρκετ.

Επίσης, απροσδόκητο είναι το γεγονός πως ούτε η πρώτη ούτε η δεύτερη έκδοση του βιβλίου φέρει κάποιο  σχέδιο, σκίτσο ή φωτογραφία είτε του ίδιου του συμπαθούς αγριμιού είτε της συγγραφέως Κατερίνας Χανδρινού, η οποία στο σύντομο βιογραφικό της σημείωμα έκτασης 18 λέξεων ομολογεί το δυστύχημα της επαγγελματικής της ιδιότητας ως δικηγόρου! Αναπόφευκτα, πάντως, το μυστήριο για την όψη του συμπαθούς αγριμιού τόσο λογοτεχνικά όσο και αληθινά μεγαλώνει και μας καλεί με τη φαντασία μας να δώσουμε απάντηση σε ένα ερώτημα σαν κι αυτό που είχε θέσει φιλοσοφικά ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν σχετικά με την αναπόδραστα μοναδική όψη που έχει για κάθε άνθρωπο ξεχωριστά ένα σκαθάρι που βρίσκεται κλεισμένο σ’ ένα χάρτινο κουτί. Κάθε άνθρωπος θα φανταστεί ένα εντελώς διαφορετικό σκαθάρι με ή χωρίς φτερά, με δύο, τέσσερα, οκτώ ή ακόμη περισσότερα πόδια και με όψη εντελώς πρωτότυπη μας πληροφορεί.

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το συμπαθές αγρίμι της Κατερίνας Χανδρινού είναι ένα μοναδικό αγρίμι για κάθε αναγνώστη που θα τολμήσει να εισέλθει στο πουριτανικό βασίλειό του:

Κάπου στο κέντρο του κρεβατιού μου, υπάρχει μια μαύρη τρύπα που οδηγεί στο Μεσαίωνα.

Αν πέσεις μέσα, συναντάς υπερήλικες νομικούς με μαύρες τηβέννους

να δουλεύουν νυχθημερόν σε ψηλοτάβανες βιβλιοθήκες.
Mέσα από ένα αργό ταξίδι δέκα ωρών με τρένο στη Σελανίκ ή τη Θεσσαλονίκη:

Μέσα στη θάλασσα που κολυμπάς κατόπιν με τα ρούχα,

υπάρχει πάντα ανοιχτός, ένας ναός.

Μπες.

Γιατί απλά στο ταξίδι της αιώνιας προσωπικής μας αναζήτησης:

Η αλήθεια

είναι μια ηλίθια από

άλφα.

γίνε εσύ από

σπουργίτι

λύκος αγέρωχος και θα’ χεις

όλη

μου

την

τρυφερότητα.

Κι αν μέσα στην οικονομική κρίση, παρά τις αιτιάσεις του περίφημου ψυχολόγου Ιωακείμ Γιωσαφάτ, δεν αυτοκτονούμε ακόμη δεν είναι γιατί δεν έχουμε σοβαρά οικονομικά και δη ψυχολογικά προβλήματα αλλά μόνο και μόνο επειδή:

«…..είναι κάποιοι

αρχαίοι στύλοι

-κορινθιακοί-

που υψώνονται αναπάντεχα μες στα σκατά της πόλης

που

μεγάλωσα».

Και κάπως έτσι, ή όπως και να’ χει λίγο μετά:

Ξεκινήσαμε να βρούμε μαζί

Τους εργολάβους που θα ‘κοβαν

τις πολυκατοικίες.

Και μπορεί η κατεύθυνσή μας να είναι ή –έστω- να ήταν σωστή μα:

Μα η λωρίδα στένεψε απότομα και κάτι προϊστορικές

ρίζες

κάτι ρίζες προϊστορικές μας έφραξαν το δρόμο.

Το συμπαθές αγρίμι τρέφεται πλουσιοπάροχα με ευτύχιο και κοινωνική ασφάλιση, αντιδρώντας ποικιλοτρόπως, δηλαδή εδώ με λόγο πεζό ή φαινομενικά πεζό, ή ημίπεζο στις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις μιας κρίσης που δεν λέει να αφήσεις. Έτσι το αγρίμι συμπεριφέρεται απρόβλεπτα μα και άνισα συμπεριλαμβάνοντας στις ατίθασες κινήσεις του ακόμη και σχόλια πάνω στο Ιnsenso του Δημήτρη Δημητριάδη, ο οποίος για χρόνια πολλά τη δεκαετία του’70 πάλεψε με νύχια και δόντια  με τη μετάφραση ενός μεγάλου αγριμιού, του Χώρου της Λογοτεχνίας του Μπλανσώ.
Στο τέλος, στη σελίδα 48 φαίνεται να μονομαχεί και με τον δάσκαλο, τον φερόμενο γητευτή της:

Στα χέρια σου, κρατούσες

 σελίδες χειρόγραφες, γεμάτες

-που αποδείχθηκε πώς ήταν τα γραφτά μου-

 και μου τις επέστρεφες.

 

Είπες.

Επειδή τη γραφή σου την ποθώ,

απάλλαξε τη από τη μανιέρα.

Και τίποτα άλλο δεν είπες παρά

κρατούσες τα γραπτά μου

σα να ΄ταν πλάκες και ‘συ ο

Μωυσής.

Το βιβλίο αυτό που έχετε την τύχη να γνωρίσετε αν γνωρίσετε την τύχη σας, εκδόθηκε παρά τις σπουδαίες αντιρρήσεις του Μέγα Διδασκάλου. Τελικά, το ερώτημα που παραμένει και μετά την τρίτη ανάγνωση του βιβλίου είναι το εξής: ένα βιβλίο παραμένει σημαντικό μόνο και μόνο για το περιεχόμενό του ή γιατί καταβροχθίζει μεμιάς μέσα σε λίγες ολιγόλογες σελίδες το επαναλαμβανόμενο σε αέναους εκδοτικούς κύκλους έργο του Σαραμάγκου δασκάλου; Αλλοίμονο, όμως, μόνο τα λογοτεχνικά δόντια του συμπαθούς αγριμιού θα μας δώσουν κάποτε τη φιλντισένια απάντηση στο ερώτημα ποιοι ήταν τελικά οι μαθητές και ποιος ο δάσκαλος.

Παράθυρα Λογοτεχνίας για Νέους

Intellectum 10

[
Μενού