Το άρθρο αυτό διερευνά τη σημασία των εννοιών του φθόνου και της μνησικακίας για την ανάπτυξη της κριτικής του Κιρκεγκώρ (Kirkergaard) στη νεωτερικότητα και στον τύπο του ανθρώπου που αυτή εξέθρεψε. Αναλυτικότερα, στο πλαίσιο της σκέψης του Κίρκεγκωρ, ο φθόνος και η μνησικακία καταδεικνύονται ως κυρίαρχα -αν και λανθάνοντα- χαρακτηριστικά των νεωτερικών ηθικών συστημάτων και θεσμών, καθώς και του ίδιου του ορθολογισμού ως γνωσιοθεωρητικού συστήματος. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην κριτική της δημόσιας σφαίρας και του νεωτερικού υποκειμένου από τον Κίρκεγκωρ, η οποία προοιωνίζει κάποιες από τις γνωστότερες θέσεις του Χάιντεγκερ (Heidegger) (περί «δικτατορίας της δημοσιότητας», «αναυθεντικότητας» κλπ.), καθώς και στην κατάδειξη των ομοιοτήτων και διαφορών από τις αντίστοιχες θέσεις του Νίτσε (Nietzsche) και ιδιαίτερα από τη θεωρία του τελευταίου περί «αγελαίας ηθικής». Ιδιαίτερα σημαντική θα πρέπει να θεωρηθεί η κατάδειξη της αδυναμίας υπαγωγής της αρχέγονης ηθικής εμπειρίας του υποκειμένου σε καθολικά κανονιστικά πλαίσια, θέση η οποία ωστόσο δεν στερείται και η ίδια προβλημάτων. Η ίδια η ανάπτυξη από τον Κίρκεγκωρ της περιοχής της λεγόμενης «δεύτερης ηθικής» εξετάζεται εδώ υπό το πρίσμα της αντίθεσής της προς την Καντιανή ηθική και της προσπάθειας του φιλοσόφου να συνδέσει την αυθεντική ηθική σφαίρα με την αυθεντική ή «εσωτερική» ανάπτυξη του υποκειμένου. Υποστηρίζεται συνακόλουθα ότι, παρά την κάποια μονομέρεια των απόψεων του Κίρκεγκωρ -και δευτερευόντως του Νίτσε-, η κριτική του στα λογικά θεμέλια των ηθικών συστημάτων δύναται να λειτουργήσει και δημιουργικά στο μέτρο που, αναδεικνύοντας τα όρια των κανονιστικών ηθικών εγχειρημάτων, ωθεί στην αναδιαμόρφωση των θέσεών μας για την ηθική αλλά και για το ίδιο το υποκείμενο.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ: https://intellectum.org/articles/issues/intellectum7/ITL07_062073_H_simasia_tou_fthonou.pdf
