Όπως ακριβώς οι βιολόγοι, όταν ανακαλύπτουν ένα νέο γονίδιο, μελετούν τη συμπεριφορά του, αναλύουν τις αντιδράσεις του και το υποβάλλουν σε ποικίλα πειράματα μέχρι να αποκαλυφθεί η προέλευση και ο προορισμός του, κατά τον ίδιο τρόπο η συμπεριφορά ενός βομβιστή ή καμικάζι αυτοκτονίας, ιδίως όταν αποτελεί έναν άνθρωπο που χαρακτηρίζεται ως υπεράνω κάθε υποψίας και δεν έχει εκδηλώσει προηγούμενα δείγματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς, συνιστά πεδίο ανεξερεύνητο για την επιστήμη της ψυχολογίας, αλλά και αντικείμενο καθημερινών συζητήσεων στα διεθνή μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης.
Είναι γεγονός ότι μετά την καταστροφή των βάσεών της στο Αφγανιστάν, η Αλ Κάιντα στερείται οργανωτικής δομής ικανής να παράσχει συστηματική στρατολόγηση. Γι’ αυτό το λόγο η διαδικασία αναζήτησης από την ίδια την Αλ Κάιντα εθελοντών που επιθυμούν να στρατευτούν στον ιερό πόλεμο έχει ατονήσει. Αντίθετα, νεαροί Ευρωπαίοι μουσουλμάνοι αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία αναζήτησης ιδεολογικών καθοδηγητών με τη βοήθεια του διαδικτύου.
Φαίνεται ότι η Αλ Κάιντα δεν είναι τόσο μια φυσική οντότητα όσο ένα σύμβολο. Αντιπροσωπεύει μια κοινότητα ιδεών, ενσαρκώνει μια συγκεκριμένη ιδεολογία. Η ιδεολογία αυτή άρχισε να διαμορφώνεται μετά τον πόλεμο στο Ιράκ. Αποτελεί αντίδραση στην εξωτερική πολιτική της Δύσης και ταυτόχρονα πηγή έμπνευσης για νεαρούς Ευρωπαίους μουσουλμάνους, οι οποίοι ωθούνται στον εξτρεμισμό. Εθνικό μίσος, θρησκευτικός φανατισμός, κοινωνική απομόνωση, αποξένωση από την οικογένεια, εγκατάλειψη των παραδόσεων της ισλαμικής κουλτούρας, προσβεβλημένη περηφάνια, απελπισία είναι ορισμένοι από τους λόγους που προβάλλονται για να στοιχειοθετήσουν την αινιγματική συμπεριφορά των νεαρών μουσουλμάνων.
Ωστόσο, αυτό το νέο γονίδιο που έχει κυριαρχήσει σήμερα στη σκέψη ορισμένων ισλαμιστών νεαρής ηλικίας -ανθρώπων που ζουν μια καθ’ όλα φυσιολογική ζωή και μετατρέπονται ξαφνικά σε βομβιστές ή καμικάζι αυτοκτονίας- είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό σε οποιαδήποτε συνηθισμένη ανάλυση. Στην αρχαία Ελλάδα ο θεός Παν ήταν ο αφέντης της φύσης, προστάτης των βοσκών και των κοπαδιών, αλλά και δημιουργός του πανικού. Δεν είχε συναισθήματα. Χάριζε το ελαφρύ αεράκι των πρωινών και εσπερινών ωρών, όμως σε μια στιγμή αναστάτωσης απελευθέρωνε κάθε καταστροφική δύναμη και γέμιζε με τρόμο τις καρδιές των πιστών του προκαλώντας τον πανικό. Η εικόνα ενός βομβιστή αυτοκτονίας, που μπαίνει σ’ ένα μέσο μεταφοράς ζωσμένος με δυναμίτη, θυμίζει την ιδιοσυγκρασία του τερατόμορφου θεού της ελληνικής μυθολογίας. Δεν τον συγκινεί το χαμόγελο των μικρών παιδιών που πηγαίνουν στο σχολείο ούτε το ανυποψίαστο ή καλοσυνάτο βλέμμα των ανθρώπων, οι περισσότεροι των οποίων πηγαίνουν να εργαστούν. Πρόκειται για τον ίδιο που παραχώρησε τη θέση του σε μια ηλικιωμένη κυρία για να καθίσει. Ο επίδοξος βομβιστής εκείνη τη στιγμή διακατέχεται από το πνεύμα του θεού Πάνα. Όποιοι τον προετοίμασαν να πραγματοποιήσει την τραγωδία εμπότισαν στην καρδιά του την αίσθηση της παντοδυναμίας. Διαπνεόμενος από μια παράξενη πληρότητα, αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή τη δική του και δεκάδων άλλων αθώων ανθρώπων στέλνοντας το μήνυμά του συνοδευόμενο από εφιαλτικές εικόνες και εγκαθιδρύοντας ένα σκηνικό τρόμου στην ψυχή και στη καρδιά των πολιτών.
