“Μην ανησυχείς. Υπάρχει πάντα μια δεύτερη τύχη που ακολουθεί πίσω απ’ την πρώτη. Αρκεί να ξέρεις να περιμένεις παρά έναν ή δύο αιώνες, ενίοτε.”
…τον άκουσα να το λέει τον Οδυσσέα στο “εκ του πλησίον”. Εκ προοιμίου όμως εγώ μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως δεν θα χρειαστεί να περιμένετε παραπάνω από δέκα με δεκαπέντε λεπτά για να κρατήσετε στα χέρια σας ένα τεύχος. Τώρα αν είστε τυχεροί (ή άτυχοι;) θα χαρούμε να μας το πείτε την επόμενη φορά της συνάντησης.
Από την άλλη κάνω και τον σταυρό μου που δεν συνέπεσε η μέρα παρουσίασης του 13ου τεύχους με την χθεσινή Παρασκευή να μεταπηδήσουμε αυτόματα σε μια άλλη κατηγορία γρουσουζιάς. Εξηγούμαι από την άρχή: Δεν είμαι προληπτική (χτύπα ξύλο!) 13ο τεύχος λοιπόν το Intellectum και καλοαρέστηκε να σκάσει μύτη Σάββατο, με τον τίτλο η ατυχία της ευτυχίας. Και αν περιμένατε να δείτε καμιά μαύρη γάτα να περιδιαβαίνει ανέμελη καμιά σκάλα στην γραφιστική περιφέρεια του εξωφύλλου σταθήκαμε προνοητικοί. Φυλάκισα την τελευταία μαύρη γάτα (βλ. Ευγένιο Τριβιζά) στη τσάντα μου, σηκώσαμε -καλού κακού- όλες τις καρέκλες ψηλά στον τοίχο, κρύψαμε αλάτια και πιπέρια, αναποδογυρίσαμε κανονικά τις σκούπες για να να μην μας βρει κανένα κακό.
Τώρα ποιοι είναι οι τυχεροί του άτυχου τεύχους ή αν θέλετε οι άτυχοι της τυχερής γραφής;
αναφέρω με ατυχή σειρά εμφάνισης:
Βίκτωρ Τσιλώνης ο οποίος προλογίζει την περιήγηση μας στα λογοτεχνικά απόνερα της ατυχίας.
Βασίλης Λαλιώτης. Πετυχαίνει να μας μετακινήσει με το ακίνητο ταξίδι του. Παρεμβαίνει αποσπασματικά με διάσπαρτες προτάσεις και πληροφορίες που μόνο ατυχείς δεν θα τις χαρακτήριζα.
Θα χαρώ να μάθω αν απάντησε τελικά στο τελικό του ερώτημα:
“Ποια τύχη άραγε το έφερε να γράψω αυτά τα τυχαία εδώ;”
Ακολουθεί ο Μιροσλάβ Πένκοφ με μεσολαβητή -μεταφραστή δηλαδή- τον Άκη Παπαντώνη.
Να αναφέρω πως σ’αυτό το τεύχος υπάρχουν και οι τυχεροί συνεργάτες. Αυτοί δηλαδή που μοιράζονται την ατυχία της συγγραφής 50-50. Είναι οι συγγραφείς και οι μεταφραστές τους.
Ακολουθεί ο Διονύσης Μαρίνος και αναφέρω απόσπασμα:
Εδώ και δύο εβδομάδες, την ίδια πάντα ώρα, γύρω στις επτά το απόγευμα, μια γυναίκα τηλεφωνεί στο σπίτι μου.
Μόλις έχω γυρίσει από τη δουλειά, έχω βγάλει τα πρωινά ρούχα που μυρίζουν σκόνη, τρένο, μελάνι εφημερίδας και χοιρομέρι που συνηθίζω να τρώω στο λιμάνι του Σαν Οβιέδο και ετοιμάζομαι να τρέξω δύο – τρία χιλιόμετρα στο πάρκο Άκουαβελβα. Όταν πέφτει ο ήλιος, οι στιβαρές προσόψεις των δικηγορικών γραφείων και των υπουργικών κτιρίων αρχίζουν να βήχουν, τα παράθυρα που βλέπουν τον ωκεανό βιάζονται να πάρουν το χρώμα μιας μοναξιάς ακατοίκητης και τα ζευγάρια πιάνουν όλα τα παγκάκια για να χαρούν τον έρωτά τους.
Αυτή η ώρα είναι η καλύτερη για έναν μοναχικό άνθρωπο –όπως εγώ– να βγει από το σπίτι του. Μου αρέσει τόσο η μυρωδιά των πεσμένων φύλλων, η ανάσα μου όταν με σπρώχνει να φύγω από πάνω της, τα πόδια μου που τρέχουν δίχως σκοπό, αλλά και με μιαν υπόσχεση τέλους.
Πριν προλάβω να ανοίξω την πόρτα και να φύγω, χτυπάει το τηλέφωνο. Είναι αυτή.
Την αναγνωρίζω πλέον από τη φωνή της. Είναι υγρή, με έναν παφλασμό στα σύμφωνα που τα τονίζει περισσότερο. Έχω παρατηρήσει πως στην αρχή πάντα τραυλίζει. Λες και το στόμα της χρειάζεται χρόνο για να ζεσταθεί. Δεν την αποκαρδιώνω. Της λέω πώς πέρασα την ημέρα μου, ποιο λεωφορείο πήρα, αν διάβασα κάποια σημαντική είδηση στο ίντερνετ. Με ακούει ψύχραιμα κάνοντας υπόκωφα «μμμ»”
Διακοπή για διαφημίσεις… συνέχεια στο τεύχος φυσικά!
Συνεχίζουμε λοιπόν, με τον ακριβοθώρητο Κωνσταντίνο Μελισσά σε μια ευτυχή θεολογική προσέγγιση της ποίησης. Διαβάζω μέρος του Δεκαλόγου του:
“1. Ο μεγάλος ποιητής δεν γράφει φανταστικές ιστορίες για τους μεγάλους ποιητές που δεν γνώρισε. Γράφει για τους «ποιητές» και τους ποιητές που γνώρισε.
- Ο μεγάλος ποιητής δεν ταξιδεύει Μπαχάμες–Γιοχάνεσμπουργκ τέσσερις φορές το χρόνο για παρουσιάσεις βιβλίων φίλων με τίτλο ενδεικτικά όπως: «Το ζαρκάδι κοιμήθηκε κάτω από το δέντρο», «Η ριζοσπαστική αριστερά και η χαμένη επανάσταση», «Absentia».
- Ο μεγάλος ποιητής δεν ταξιδεύει τρεις φορές το χρόνο Όσλο–Αθήνα για συμμετοχή σε πάνελ με τίτλο όπως: «Το χθες, το σήμερα και το αύριο της ποίησης», «Quo Vadis Βοναπάρτη», «Η αριστερά σήμερα». Ο μεγάλος ποιητής δεν μετακινείται χωρίς σπουδαίο λόγο.”
Με σπουδαίο όμως λόγο η Κατερίνα Ασημακοπούλου ωσάν Πυθία δίνει Χρησμούς. Τυχεροί όσοι τους αποκρυπτογραφήσουν!
Ο Κώστας Παπαθανασίου μας μεταφέρει πίσω στα αρχαία χρόνια και τους αρχαίους σοφούς που μιλάνε για την τύχη.
Ο Θανάσης Ράπτης μεταφράζει ένα διήγημα της Adela Fernández και μας παρουσιάζει τον Σκιερό άνθρωπο:
“Ο Οσέας είχε την ατυχία να γεννηθεί φορτωμένος με σκιές, κάτω από την επήρεια ενός άστρου που είχε πια πεθάνει. Η μάνα του, όσο τον μεγάλωνε, δε μπορούσε να αποφύγει την απέχθεια που ένιωθε σε κάθε επαφή που είχε με κάποιον σαν αυτόν, που ήταν χτυπημένος από τη μοίρα. “Αυτό το παιδί –μονολογούσε– κουβαλάει ένα φορτίο από ατυχίες” και παρακαλούσε το Θεό να το λυτρώσει απ’ αυτό το μαύρο ριζικό.”
Και επειδή όπου σκιερός και ένας άτυχος άνθρωπος, η Ελένη Καράδαγλη μεταφράζει Αλμπέρτο Μοράβια. Το διήγημα Ένας άτυχος άνθρωπος είναι ένα από τα εβδομήντα διηγήματα της συλλογής «Ρωμαϊκά διηγήματα» (Racconti romani). Εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία, το 1954 και περιγράφει τη ζωή στην ιταλική πρωτεύουσα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Ο Μάριος Μάζαρης μαδά μαργαρίτα και ερωτάται το αυτονόητο – ή αλλιώς η ατυχής ιστορία ενός φεισμπουκικού έρωτα.
Αναφέρω αποσπασματικά:
“Μ’ αγαπά, δε μ’ αγαπά, μ’ αγαπά, δε μ’ αγαπά. Μ’ αγαπά. Ίσως και να μ’ αγαπά. Ίσως και να μην ξέρει ν’ αγαπά. H ζωή είναι μια πράξη αμφισβήτησης ανάμεσά μας, ανάμεσα σε μένα και τα λουλούδια αυτά, ένα παιχνίδι.
…
Γνωριστήκαμε χωρίς ιδιαίτερη αγωνία μέσω facebook. Ήσουν η προτεινόμενη γνωριμία, ήμουν το αίτημα φιλίας, το ‘’ευχαριστώ για την αποδοχή’’ και η πράσινη ένδειξη στο chat που σε επισκεπτόταν. Επισκεπτόμασταν συχνά ο ένας τον άλλον, σε ώρες κοινής ησυχίας και μη, νύχτες και μέρες και χαράματα, λες και η εφαρμογή δεν είχε ρολόι, δεν είχε ξυπνητήρι και τρόπους και αβρότητες, μονάχα πράσινες ενδείξεις ανυπόμονες.
…
Ανταλλάσσαμε φιλοφρονήσεις και like και σχόλια δήθεν αποπροσανατολιστικά, για να μη βλέπουν άλλοι ότι ξεροσταλιάζουμε ο ένας στον τοίχο του άλλου. Και κάπου–κάπου συνηθίζαμε το ότι δε βλεπόμαστε, το ότι δεν έχουμε ακούσει φωνή, δεν έχουμε δει εικόνα, βλέμμα, δέρμα δεν έχουμε μυρίσει και χέρι κι ανάσα και φιλί
…
Εμείς πάλι πεθαίναμε, ο ένας για τον άλλον, μέρα με τη μέρα λίγο παραπάνω. Με φωτογραφίες γυμνές, ημίγυμνες, ντυμένες, που στέλναμε, που απαιτούσαμε, που παρακαλούσαμε, εύκολα, δεδομένα, προφανή. Γίναμε πίξελ που πλάγιαζαν μαζί. Χωρίς ν’ αγγίζονται, χωρίς να υπάρχουν. Για μια, για δυο, για πέντε, για όσες τύχαινε, για όσες έπιανε το σήμα. Μάθαμε να πλαγιάζουμε σε 3G, σε 4, να ξεκουμπώνουμε τα ρούχα και να χύνουμε μαζί. Τελείωσες; Τελείωσα, εσύ; Κι εγώ. Κι ύστερα η πράσινη η ένδειξη να σβήνει, όσο έψαχνες για χαρτομάντιλα.
…
Οι ποιητές του άτυχους ή δύστυχου τέυχους είνα οι: Γιώργος Αλισάνογλου, Κωνσταντίνος Μέλισσας, Παναγιώτης Κρίμπας, Πέτρος Γκολίτσης, Θάνος Γώγος, Sarohn Olds δια μέσου μεταφραστικής γραφίδας Σοφίας Γιοβάνογλου, Αλεξάνδρα Μπακονίκα και Αναστασία Γκίτση. Υπάρχει ωστόσο και μία τυχερή (που προφανώς και είχε άγιο και από τυπογραφική αμέλεια ή θεία Πρόνοια αν προτιμάτε!) έμεινε εκτός τεύχους. Έλσα Κορνέτη πραγματικά σε ζηλεύω!
Άτυχοι φωτογράφοι του τεύχους είναι Άκης Παπαντώνης, Μάριος Μάζαρης, Χρήστος Κεσόγλου, Κυριάκος Συφιλτζόγλου και Θανάσης Ράπτης.
Και επειδή πολύ σας κούρασα και σίγουρα όχι από τύχη αλλά από υποχρέωση με υπομείνατε τόση ώρα να σας εξηγώ τα ανεξήγητα, εν ολίγοις, τα όσα γράφουν γραφιάδες για την τύχη τελιώνω με το τελευταίο κείμενο του τεύχους που ανήκει στον Άκη Παπατσώνη:
“Absentia lucis 13.0.13
Από το ταλαιπωρημένο παράθυρο του σκάφους, που δεν ανοίγει άλλο, όσο κι αν σπρώχνεις, σε χτυπάνε στο πρόσωπο – ριπές – τ’ απόνερα της ζωής των άλλων. Τόσο όλο κι όλο το αποτύπωμά τους—μίλησε κανείς για δεύτερες ευκαιρίες;”
Σας ευχαριστώ!
Από την εκδήλωση για την παρουσίαση του 13ου τεύχους το Σάββατο 13 Μαΐου 2017, 10.00 π.μ. στη 14η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ)
