Τεύχος 2 - Ντέιβιντ Όντερμπεργκ, συνέντευξη, Βίκτωρ Τσιλώνης

Τεύχος 2 - Συνέντευξη με τον Ντέιβιντ Όντερμπεργκ

Σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η  μ ε  τ ο ν
Ν τ έ ι β ι ν τ  `Ο ν τ ε ρ μ π ε ρ γ κ

Ο Ντέιβιντ Σ. `Οντερμπεργκ σπούδασε στη Μελβούρνη και έπειτα στην Οξφόρδη προτού γίνει καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ. Ο πυρήνας των ιδεών και των επιχειρημάτων του αναπτύσσεται στα βιβλία του "Moral Theory" και "Applied Ethics", η συγγραφή των οποίων διήρκεσε περίπου 5 χρόνια. Τα δύο αυτά βιβλία επιχειρούν να παρουσιάσουν μία συνολική άποψη περί ηθικής που δεν είναι πλέον τόσο δημοφιλής όσο παλαιότερα στον δυτικό κόσμο. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα θα θεωρήσουν τις ιδέες του τουλάχιστον αμφιλεγόμενες, αφού υποστηρίζει την ύπαρξη της θανατικής ποινής αλλά ταυτόχρονα τάσσεται κατά των εκτρώσεων και της ευθανασίας. Ο Ντέιβιντ Σ. `Οντερμπεργκ δέχθηκε με ευχαρίστηση την πρόταση μου να του πάρω μία συνέντευξη σχετικά με τις θέσεις του στα προαναφερθέντα θέματα. Η συνέντευξη κράτησε 60 περίπου λεπτά και δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την αμέριστη υποστήριξη του περιοδικού των φοιτητών Νομικής του πανεπιστημίου του Νόττιγχαμ, το οποίο μου κάλυψε τα μεταφορικά μου έξοδα και μου παρείχε όλο τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό.

- Το 1895 ο `Οσκαρ Ουάιλντ φυλακίστηκε στο Ρέντινγκ...
- `Οχι μακριά από εκεί που μένω εγώ.
- ...και ένας από τους κύριους λόγους ήταν ότι οι απόψεις του ήταν αντίθετες με το κυρίαρχο ιδεολογικό ρεύμα του καιρού του. Χωρίς να κινδυνεύετε φυσικά να απολέσετε την ελευθερία σας, θεωρείτε ότι βρίσκεστε mutatis mutandis σε παρόμοια θέση;
- Γενικά πιστεύω ότι σήμερα οι άνθρωποι της διανόησης, οι φιλόσοφοι ειδικότερα, αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους οι οποίοι πηγάζουν από ανθρώπους και ιδρύματα που δεν έχουν καμία ηθική δέσμευση απέναντι στην αλήθεια και στην παραδοσιακή, τεκμηριωμένη ηθική. Το συναντάμε αυτό στον τομέα της βιοτεχνολογίας, τον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάποιο βαθμό, το συναντάμε σε διάφορα ιδρύματα και οργανισμούς, όπου φαίνεται να υπάρχει μία σταδιακά αυξανόμενη επίθεση στις παραδοσιακές αξίες. Υπό αυτή την έννοια πιστεύω ότι κάθε φιλόσοφος κινδυνεύει από τον χαρακτηρισμό των απόψεών του ως ανόητες ή ανάξιες εξέτασης. Επίσης, άνθρωποι σαν και μένα δυσκολεύονται εξαιτίας της προκατάληψης να αποκτήσουν πρόσβαση στα Μ.Μ.Ε., ακόμα και στο BBC, ενάντια σε ο,τιδήποτε δεν είναι προοδευτικό ή ριζοσπαστικά προοδευτικό και συνεπώς ενάντια στους ανθρώπους που ασπάζονται τις παραδοσιακές αξίες. Στην ερώτηση εάν αισθάνομαι ότι κινδυνεύω να φυλακιστώ, ελπίζω πως όχι, αλλά ειλικρινά νομίζω ότι στον σύγχρονο κόσμο μας αυτό είναι πιθανό, αφού υπάρχουν ακαδημαϊκοί οι οποίοι έχουν διωχθεί για τις απόψεις τους και έχουν τιμωρηθεί από την πολιτεία. Ο Μάικλ Λείχι, παραδείγματος χάριν, είναι ένας Βρετανός φιλόσοφος που υπήρξε θύμα πολλών ειδών επιθέσεων επειδή δημοσίευσε ένα βιβλίο μέσα από το οποίο υποστήριζε ότι τα ζώα δεν έχουν δικαιώματα. Ανεξάρτητα με το εάν συμφωνούμε ή όχι με αυτούς τους ανθρώπους, ακόμη κι αν λένε "εντελώς βλακείες", έχουν το δικαίωμα να εκφράσουν την άποψή τους. Και αυτός είναι ένας κίνδυνος για τον οποίο όλοι πρέπει να ανησυχούμε.
- Ένα από τα θέματα που αναλύετε στα βιβλία σας είναι οι εκτρώσεις, το οποίο προσωπικά θεωρώ ως το πιο επίμαχο. Υπάρχουν κάποιες συνθήκες κάτω από τις οποίες θα θεωρούσατε μία έκτρωση ως ηθικά επιτρεπτή;
- Στα βιβλία μου υποστηρίζω ότι η έκτρωση δεν είναι ποτέ επιτρεπτή, κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις. Μπορώ να φανταστώ περιπτώσεις όπου αρχικά φαίνεται πως η έκτρωση είναι η μόνη ηθικά επιτρεπτή εναλλακτική πρόταση, όπως στην περίπτωση που η ζωή της μητέρας διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Μπορώ επίσης να κατανοήσω γιατί πολλοί άνθρωποι έχουν τόσο ισχυρά συναισθήματα γι' αυτό, αφού κι εγώ υπήρξα υποστηρικτής των εκτρώσεων κατά το παρελθόν. Αλλά πιστεύω ότι αν εξετάσουμε το ζήτημα προσεκτικά και εφαρμόσουμε τις θεμελιώδεις ηθικές αρχές από τις οποίες μπορούμε πάντοτε να εξάγουμε συμπεράσματα, θα ανακαλύψουμε ότι δεν υπάρχουν περιπτώσεις κάτω από τις οποίες είναι επιτρεπτό να σκοτώσουμε με πρόθεση ένα αθώο ανθρώπινο πλάσμα (αφού δεχθούμε φυσικά ότι το αγέννητο παιδί είναι αγέννητο πλάσμα). Τότε, δεν μπορούμε να προβούμε σε διάκριση μεταξύ των ανθρώπινων όντων και να εκτιμήσουμε τη ζωή της μητέρας περισσότερο από τη ζωή του παιδιού. `Εχω την πεποίθηση ότι ακόμη και σ' αυτές τις δύσκολες περιπτώσεις πρέπει να λάβουμε θέση βασιζόμενοι στις απόλυτες ηθικές αρχές και να πούμε "`Οχι, δεν μπορεί να υπερκεραστεί αυτό το όριο", όπως ακριβώς στα βασανιστήρια, στη δουλεία, στις φυλετικές διακρίσεις και σε ο,τιδήποτε παρόμοιο. Ως εκ τούτου η έκτρωση θα αποτελεί πάντοτε παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή ενός αθώου ανθρώπινου όντος και δεν θα είναι ποτέ ηθικά επιτρεπτή.
- Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι η ηθική είναι αρκετές φορές δύσκολο να εφαρμοστεί;
- Πράγματι ορισμένες φορές είναι εξαιρετικά δύσκολο. Υπάρχουν περιπτώσεις για τις οποίες δεν γνωρίζουμε ποια είναι η σωστή απάντηση, γιατί είναι πάρα πολύ δυσχερές να μάθουμε πώς θα πρέπει να εφαρμόσουμε τις ηθικές αρχές σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που παρουσιάζουν αυθεντικές δυσκολίες. Μπορεί επίσης να υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν είναι σίγουρο αν μπορούμε να κάνουμε το χ ή το ψ. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούμε να πούμε ότι μπορούμε να εφαρμόσουμε είτε το ένα είτε το άλλο. Συνολικά πιστεύω ότι η ηθική θα προσφέρει πάντοτε μία απάντηση, αλλά η απάντηση ενδέχεται να είναι "πρέπει να κάνεις αυτό", "πρέπει να μην κάνεις τίποτα", "μπορείς να κάνεις αυτό" ή "έχεις το δικαίωμα επιλογής, μπορείς να κάνεις οποιοδήποτε από τα δύο". Εντούτοις, σε περιπτώσεις όπως οι εκτρώσεις πιστεύω ότι δεν θα είναι ποτέ δύσκολο να βρούμε την απάντηση, αφού πρέπει πάντοτε να σεβόμαστε την ανθρώπινη ζωή και αυτό που προτείνεται είναι η δολοφονία ενός αθώου ανθρώπινου όντος.
- Στα βιβλία σας χρησιμοποιείτε σε σημαντικό βαθμό "πειράματα σκέψης" προκειμένου να αποσαφηνίσετε και να ισχυροποιήσετε τις θέσεις σας. Μπορείτε να μας πείτε ποια θα είναι η απάντηση στο ακόλουθο "πείραμα σκέψης" που ο ίδιος συλλογίστηκα;
- Εντάξει.
- `Ενας άνδρας συλλαμβάνεται ως υποτιθέμενος σύνδεσμος της Αλ Κάιντα στις Η.Π.Α. . Είναι αθώος αλλά ο διευθυντής του FBI παραβλέπει τα αθωωτικά στοιχεία. Ο κατηγορούμενος παραδίδεται σε ιεραρχικά κατώτερους πράκτορες οι οποίοι πληροφορούνται πως υπάρχουν συντριπτικά αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του. Οι πράκτορες αυτοί λαμβάνουν διαταγές να χρησιμοποιήσουν κάθε μορφής μέτρο πίεσης προκειμένου να αποκαλύψει περισσότερες πληροφορίες . Οι πράκτορες βασανίζουν τον συλληφθέντα για πολύ καιρό. Μετά από τρεις μήνες παρουσιάζεται στον φυλακισμένο μία ανέλπιστη ευκαιρία να δραπετεύσει, μόνο που θα πρέπει να σκοτώσει πρώτα τους αθώους φύλακες-πράκτορες, οι οποίοι εκτελούν απλώς το καθήκον τους προς την πατρίδα και αγνοούν ολοκληρωτικά την αθωότητά του. Είναι ηθικά ορθό να το κάνει αυτό;
- Είναι πράγματι ένα πολύ ενδιαφέρον πρόβλημα. Νομίζω ότι σε μία περίπτωση όπως αυτή ένας αθώος άνθρωπος έχει ηθικά το δικαίωμα να δραπετεύσει επειδή έχει το αναφαίρετο δικαίωμα στην ελευθερία, στην σωματική του ακεραιότητα, τα οποία πρέπει να προσπαθήσει να εξασκήσει. Θα έλεγα όμως ότι ο δεσμώτης δεν νομιμοποιείται να σκοτώσει τους φύλακες του, επειδή ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.
- Η ιδέα να σχεδιάσω αυτό το "πείραμα σκέψης" προήλθε ύστερα από τη συνειδητοποίηση ότι, ενώ ο καθένας μας αναγνωρίζει το δικαίωμα στη ζωή ως το υπέρτατο αγαθό με βάση το ποιοτικό κριτήριο, σπάνια εξετάζουμε το ποσοτικό κριτήριο όταν επιχειρούμε να θέσουμε τα όρια μεταξύ αντικρουόμενων δικαιωμάτων.
- Δεν νομίζω ότι μπορούμε να πούμε πως ακόμη και ο παρατεταμένος φυσικός πόνος είναι χειρότερος από το θάνατο ή ότι υπάρχουν περιπτώσεις που το δικαίωμα στη ζωή δεν είναι το ανώτερο αγαθό και δικαίωμα. Ο πόνος είναι πάντοτε ένα μικρότερο δεινό. `Ενας γιατρός μπορεί να εγχειρίσει τον ασθενή του προκαλώντας του μεγάλο πόνο για να του σώσει τη ζωή, γιατί ο πόνος είναι υποδεέστερος της ζωής. Γι' αυτό το λόγο η ζωή πρέπει να προστατεύεται έναντι οποιουδήποτε πόνου και συνεπώς ο φυλακισμένος δεν μπορεί να πει ότι το δικαίωμά που έχουν οι φρουροί στην ζωή είναι λιγότερο σημαντικό από το δικαίωμά του στην λύτρωση από τον παρατεταμένο πόνο. Το δικαίωμά του να δραπετεύσει θεμελιώνεται στο δικαίωμά του να είναι ελεύθερος και όχι στην υπόθεση ότι το δικαίωμα των φρουρών στη ζωή είναι λιγότερο σημαντικό από το δικαίωμά του να απελευθερωθεί από το διαρκή πόνο.
- Η επόμενη μου ερώτηση αφορά το θέμα της ευθανασίας. Θα ήθελα να σας ρωτήσω σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι η ευρεία δημοσιότητα που γνώρισε η δράση του "Dr. Death" στις Η.Π.Α., ο οποίος βοήθησε τουλάχιστον 130 ανθρώπους να έχουν ευθανασία , και υποθέσεις όπως της Νταϊάν Πρεττύ έχουν επηρεάσει την κοινή γνώμη προκειμένου να συμφιλιωθεί με την ιδέα της ευθανασίας;
- Υποθέσεις όπως του Δρ. Τζακ Κεβορκιάν και της Νταϊάν Πρεττύ εμφανίζονται στα Μ.Μ.Ε. αρκετά συχνά και επηρεάζουν την κοινή γνώμη, δεν υπάρχει αμφιβολία σ' αυτό. Η υπόθεση της Νταϊάν Πρεττύ άσκησε μεγάλη επιρροή μέχρι το σημείο που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ορθά αποφάσισε ότι δεν είχε δικαίωμα να πεθάνει και ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν αναγνωρίζει δικαίωμα στο θάνατο. Μετά η υπόθεση εξασθένησε και δεν συζητήθηκε ιδιαίτερα. Τελικά πέθανε φυσιολογικά και αυτό είναι όλο. Σίγουρα, άλλες υποθέσεις θα εμφανιστούν μελλοντικά στο προσκήνιο. υπάρχει ήδη η υπόθεση του ανθρώπου που πήγε στην Ελβετία, όπου η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμη, για να τον βοηθήσει ένας γιατρός να πεθάνει. Και μετά κάποια άλλη υπόθεση θα εμφανιστεί και κατόπιν μια άλλη και βέβαια εάν δεν είμαστε προσεκτικοί η κοινή γνώμη θα αλλάξει υπέρ της ευθανασίας επειδή θα υπάρχουν τόσες πολλές υποθέσεις ευθανασίας για τις οποίες οι άνθρωποι θα έχουν μάθει πληροφορίες, ενώ όσοι αντιτίθενται στην ευθανασία συναντούν πολλές αντιξοότητες στο να ακουστούν οι απόψεις τους μέσα από τα Μ.Μ.Ε. και δεν μπορούν να παραθέσουν τα επιχειρήματα της αντίθετης πλευράς. Γιατί για κάθε Νταϊάν Πρεττύ, για κάθε υπόθεση που στοχεύει να μας κάνει να δούμε περισσότερο συμπαθητικά την ιδέα της ευθανασίας, υπάρχουν υποθέσεις που απεικονίζουν το τρομερό κακό που στην πραγματικότητα είναι η ευθανασία. Για κάθε ιστορία που εμφανίζεται στο προσκήνιο προκειμένου να λάβει την συμπάθειά μας, υπάρχουν άλλες ιστορίες για τις οποίες δεν μαθαίνουμε τίποτα, όπως για γέρους ανθρώπους που πεθαίνουν στα νοσοκομεία δίχως καμία προστασία, παρά τη θέλησή τους, χωρίς τη συναίνεση της οικογένειας ή ενώ είναι αναίσθητοι με τον τερματισμό της λειτουργίας των μηχανημάτων που τους κρατούν στη ζωή. αλλά αυτές οι υποθέσεις δεν τυγχάνουν προβολής από τα Μ.Μ.Ε. Εντωμεταξύ, υποθέσεις ευθανασίας χωρίς τη συναίνεση του ασθενούς στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ολλανδία , όπου άνθρωποι πεθαίνουν χωρίς τη θέλησή τους, ολοένα και πληθύνουν.
- Ναι, αλλά αυτό δεν συμβαίνει όταν ο εγκεφαλικός θάνατος έχει ήδη προκύψει;
- Πιστεύω ότι οι επιστημονική άπόψη για τον θάνατο είναι περιπλεγμένη. Είμαι της άποψης ότι δεν έχουμε σήμερα ένα σαφές κριτήριο για τον έλευση του θανάτου που να είναι κοινώς αποδεκτό. Οι επιστήμονες ομιλούν για τον εγκεφαλικό θάνατο, για τον θάνατο του φλοιού του εγκεφάλου, για την παύση λειτουργίας της παρεγκεφαλίτιδας, για τον μη αναστρέψιμο τερματισμό της λειτουργίας της αναπνοής και του κυκλοφοριακού συστήματος. Τα διάφορα αυτά κριτήρια συχνά συγκρούονται μεταξύ τους και το πότε επέρχεται πράγματι ο θάνατος είναι κάτι που σίγουρα πρέπει να τύχει περαιτέρω διερεύνησης από τους ειδικούς. Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι ένας περίτεχνος όρος, που χρησιμοποιείται τώρα από τους επιστήμονες ως συνώνυμο του ότι "δεν αξίζει να σε κρατάμε άλλο ζωντανό, έτσι μπορούμε να κλείσουμε το μηχάνημα και να πάρουμε τα χρήσιμα όργανά σου για μοσχεύματα". Οι ασθενείς χαρακτηρίζονται εγκεφαλικά νεκροί όταν δεν υπάρχει βεβαιότητα πως είναι πραγματικά νεκροί, όταν μπορεί να βρίσκονται σε λειτουργία άλλες ζωτικές ενδείξεις, μολονότι ο εγκέφαλος τους δεν αντιδρά σε ηλεκτρικά ερεθίσματα .
- Αλλά μήπως υπάρχει ένα δικαίωμα να πεθάνει κανείς με αξιοπρέπεια που θα μπορούσε να συνδεθεί με τη νομιμοποίηση της εθελούσιας ευθανασίας;
- Είμαι κατά της εθελούσιας ευθανασίας, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει το δικαίωμα να πεθάνει κανείς με αξιοπρέπεια. Η εθελούσια ευθανασία φαίνεται εκ πρώτης όψεως δύσκολη περίπτωση γιατί τεκμαίρεται ότι οι επιθυμίες ενός ατόμου θα πρέπει να είναι σεβαστές. `Όταν, όμως, στοχαζόμαστε φιλοσοφικά το ζήτημα ανακαλύπτουμε ότι δεν πρέπει να γίνεται σεβαστή κάθε επιθυμία ενός ατόμου. Εάν μου πείτε "θα ήθελα να εθιστώ στην ηρωίνη, μπορείς να μου φέρεις λίγη;", πρέπει εγώ να πάω να σου φέρω ηρωίνη; Δεν αποδεχόμαστε κάθε επιθυμία ενός ατόμου μόνο και μόνο επειδή αυτός εύχεται και θέλει να γίνει κάτι. Η ύψιστη σημασία που δίδεται στo "δόγμα της βούλησης", το οποίο είναι δημοφιλές από την εποχή του Καντ, είναι ένας μύθος και ανάθεμα συνάμα στην παραδοσιακή ηθική, επειδή εξαλείφει την έννοια της ευθύνης απέναντι στην οικογένειά μου, στον ή στην σύζυγό μου, στα παιδιά μου, στους φίλους μου ή στο Θεό.
- Τι θα λέγατε στους ανθρώπους που αντιμάχονται την επιβολή της θανατικής ποινής με το επιχείρημα ότι επέρχονται μη αναστρέψιμες συνέπειες οι οποίες δεν είναι δυνατόν μετέπειτα να τροποποιηθούν εάν αποκαλυφθεί ότι υπήρξε κακοδικία ή σοβαρά ελαφρυντικά;
- Φυσικά είναι πάντοτε λάθος να τιμωρείται ένας αθώος. Θεωρώ ότι η εκτέλεση ενός αθώου ανθρώπου είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όπως και η τιμωρία ενός αθώου για οποιοδήποτε έγκλημα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι το δικαστήριο θα υποπέσει αναπόφευκτα λάθη όπως κάθε άλλος θεσμός στελεχωμένος από ανθρώπους και πως αυτό που τελικά έχει υπέρτατη σημασία είναι το δικαστήριο να μην διαπράττει ηθελημένα σφάλματα. Κάθε ποινή έχεις αμετάκλητες συνέπειες και εάν δεχόμασταν την άποψη αυτή την άποψη θα θέταμε ολόκληρο το σύστημα απονομής δικαιοσύνης σε τέλμα, γιατί τότε θα έπρεπε να καταργήσουμε την θανατική ποινή και επιπλέον ποινές, όπως είκοσι ή δέκα ετών κάθειρξη. Η πολιτεία πρέπει πάντοτε να προσπαθεί να ελαχιστοποιεί την πιθανότητα να καταδικαστεί ένας αθώος αλλά μόνο μέσω τρόπων που συνάδουν με το θεμελιώδες δικαίωμά της να απονέμει δικαιοσύνη.
- Και εάν κάποιος υποστήριζε ότι τα βασανιστήρια είναι στην πραγματικότητα η επαχθέστερη ποινή;
- Εμφανίζεται εδώ ένα δίλημμα για τους πολέμιους της θανατικής ποινής, γιατί εάν πουν ότι τα βασανιστήρια είναι χειρότερη τιμωρία από το θάνατο, τότε εγώ θα απαντήσω "Εντάξει, τότε δεν θα πρέπει να έχετε καμία αντίρρηση για τη θανατική ποινή, γιατί δεν την θεωρείται τόσο κακή όσο τα βασανιστήρια", ενώ εγώ πάντοτε θα υποστηρίζω ότι η τιμωρία πρέπει να είναι ανάλογη του εγκλήματος. Εάν έχετε δίκιο και τα βασανιστήρια είναι επαχθέστερα από το θάνατο, τότε ο θάνατος πρέπει απλά να είναι μια μικρότερη ποινή στην κλίμακα των επιβαλλόμενων τιμωριών. Εγώ, εντούτοις, πιστεύω ότι η θανατική ποινή είναι η σοβαρότερη τιμωρία γιατί εμπεριέχει το χαρακτηριστικό της οριστικότητας. Εάν, δηλαδή, χάσεις τη ζωή σου δεν υπάρχει επιστροφή ή κατάλληλη αποζημίωση. Γι' αυτό το λόγο επιχειρηματολογώ ότι η ζωή είναι σημαντικότερη από την ηδονή και ο θάνατος χειρότερος από τον πόνο και ότι η θανατική ποινή είναι η επαχθέστερη όλων των κολασμών.
- Πώς λοιπόν θα κρίνατε την απόφαση του κυβερνήτη Ράιαν του Ιλλινόις να εξαντλήσει τα όρια της διακριτικής του ευχέρειας και να μετατρέψει τις ποινές των 167 κρατουμένων που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο σε ισόβια ή σε ακόμη μικρότερες ποινές πολύ λίγο προτού τερματιστεί η θητεία του;
- Θα έλεγα ότι εάν ένας κυβερνήτης μιας αμερικάνικης πολιτείας αποφασίσει μια μέρα βάσει των στοιχείων που του παρουσιάζονται ότι το νομικό σύστημα δεν λειτουργεί κατά τον αρμόζον τρόπο και ότι αρκετοί άνθρωποι από αυτούς που καταδικάστηκαν αποδείχθηκαν τελικά αθώοι, τότε εάν εγώ ήμουν αυτός ο κυβερνήτης δεν θα είχα κανέναν ενδοιασμό να αναστείλω την θανατική ποινή και να διατάξω μια ενδελεχή επισκόπηση της διαδικασίας, αλλά χωρίς να θέσω τη δικαιοσύνη σε τέλμα. Θα έπρεπε, δηλαδή, "να επιδιορθώσουμε την βάρκα εν πλω".