<< Επιστροφή
InterPares
Τεύχος
1 - KRYSZTOF ή Μικρές παραλλαγές του τυχαίου
 |
Πώς
καταφέρνει ένας κινηματογραφιστής παίρνοντας απλώς ανθρώπινες ιστορίες να
επιχειρεί τρεις διαφορετικές λύσεις στις ιστορίες του; `Η να θεμελιώνει και
τις τρεις του στην συγκυρία και στην τύχη; Ο Κριστόφ Κισλόφσκι το κατάφερε
διακατεχόμενος πάντοτε από το σύνδρομο της αμφιβολίας, του τυχαίου, εν τέλει
από την ερώτηση «Τι θα συνέβαινε αν;»
Με χρώματα και αποχρώσεις, με τις ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού (ελευθερία,
ισότητα, αδελφότητα) στις οποίες πιστεύουν οι ήρωες αλλά σταθερά διαψεύδονται,
ο Κισλόφσκι μας μίλησε για το ανέφικτο της ελευθερίας και της ισότητας αφήνοντάς
μας έναν αξέχαστο αποχαιρετισμό.
Εικόνα
και συναίσθημα
«...`Όταν γυρίζω μια ταινία με θέμα τα αισθήματα, εξυπακούεται ότι μ' αυτά
θα παίξω. Και βέβαια παίζω με τα αισθήματα, με τι άλλο μπορώ να παίξω; Τι
άλλο υπάρχει εκτός από αισθήματα; Τι έχει σημασία; Μόνον αυτά. Παίζω μαζί
τους για να μπορέσει ο κόσμος να ..νησει ή να αγαπήσει τους χαρακτήρες μου.
Παίζω μαζί τους για να μπορέσει ο κόσμος να συμπάσχει μ' αυτούς. Παίζω μαζί
τους, για να θελήσει ο κόσμος να κερδίσουν οι χαρακτήρες μου-αν είναι καλοί
παίκτες».
Το ευρωπαϊκό
τρίπτυχο
Με την τριλογία των χρωμάτων αντιμετωπίζεται η θέση των τριών λέξεων όχι σε
κοινωνικό ή φιλοσοφικό, αλλά σε προσωπικό επίπεδο.
Στην «Μπλε ταινία» η ηρωίδα αλλάζει τα πανιά στη ζωή της και στην προσπάθεια
της να ξεφύγει συνειδητοποιεί την ανελευθερία της.
Στην «Λευκή ταινία» ο ήρωας προσπαθεί να αποδείξει στη γυναίκα του, που τον
απέριψε, ότι είναι καλύτερος απ' όσο εκείνη νομίζει. Μόνο που αντί να γίνει
ίσος μ' εκείνη παγιδεύεται τελικά στην αγάπη του γι΄ αυτήν η οποία τον παραλύει.
Στην «Κόκκινη ταινία» φανταζόμαστε τι θα συνέβαινε αν δύο άνθρωποι είχαν γεννηθεί
σε άλλο χρόνο, καθώς και το πού οδηγεί το δέντρο δύο εντελώς διαφορετικών
ανθρώπων- ίσως σε μία αδιόρατη, μυστηριώδη αδελφική συνένωση;
Η αγάπη
Η αγάπη ακυρώνει την ελευθερία γιατί έρχεται σε αντίθεση με τη θέληση για
ελευθερία. `Ομως, όπως λέει ο Κισλόφσκι «Δεν μπορούμε να γίνουμε χωρίς. Μπορούμε
να γίνουμε μόνο με». Κανείς ήρωας των ταινιών του δεν οικτίρει τον εαυτό του.
`Ισως η εσωτερική ελευθερία του καθένα να είναι ακριβώς ότι αφήνει τα πράγματα
να κυλήσουν καλώς ή κακώς και αποδέχεται την αγάπη για να ξεφύγει από το σκοτάδι
και το παράλογο. Η αγάπη δένει τους ανθρώπους με μία «συναισθηματική τηλεπάθεια».
Σχετικά λίγοι ήρωες ταινιών βομβαρδίζονται με τόσα ηθικά διλήμματα, τα οποία
τους αναγκάζουν να δουν βαθιά μέσα τους και να αποδεχτούν τον εαυτό τους,
το αόρατο νήμα που τους δένει με τους άλλους, το πεπρωμένο, το ανέφικτο της
ισότητας και της ελευθερίας.
Η παρεξήγηση
Σε όσους βιαστούν να κατηγορήσουν τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο για μεγαλοϊδεατισμό
και «δήθεν» βαθυστόχαστη διάθεση: ας δουν πως μία απλή ανθρώπινη ιστορία μας
δείχνει τις πολλαπλές δυνατότητες της ύπαρξης και της διαφορετικής επιλογής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κισλόφσκι δεν δήλωσε ποτέ σκηνοθέτης γιατί ποτέ
δεν είπε πως διαθέτει δεδομένες απαντήσεις. Το παζλ προσπαθούμε να το συνθέσουμε
εμείς με βάση τη δική μας ζωή. Είναι μάλλον καιρός να αρχίσουμε να βλέπουμε
κινηματογράφο για να αφεθούμε όχι στην ουτοπία αλλά στο διαφορετικό.
Κλαίρη Γραμμένου