<< Επιστροφή
InterPares
Τεύχος
1 - Big Brother
Big Brother: Υποπροϊόν του κέρδους-
Αποθέωση του ανταγωνισμού
 |
Έχοντας
περάσει 7 μήνες από την έναρξη της προβολής παιχνιδιών τύπου Βig Brother,
μπορεί να γίνει μια κριτική αποτίμηση. Όχι ότι χρειαζόταν η προβολή για να
αντιληφθεί κανείς ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια θα θυσιαστεί στο βωμό του κέρδους.
Είναι αρκετό το γεγονός ότι η εταιρία που συμφώνησε με τον ANT 1 είναι η Ισπανική
Telefonica που είχε αγοράσει την γερμανική τηλεοπτική εταιρεία Endemol, που
είναι υπεύθυνη για το Format του Μεγάλου Αδελφού στην τιμή των 5,5δις.ευρώ!.
Αυτό όμως ήταν μόνο η αρχή. Η προβολή του Big Brother και τα παρεπόμενά της
είναι χαρακτηριστικά. Οι παίκτες δεν παίζουν μόνο για τα 50 εκατομμύρια. Η
συμμετοχή τους ανταμείβεται με θέσεις εργασίας (βλ.γυμναστές) με πλουσιοπάροχα
αμειβόμενες συνεντεύξεις, αλλά και με γυμνές φωτογραφίσεις. Η παραβιομηχανία
του Βig Brother επεκτείνεται ακόμα και στην έκδοση ομώνυμου περιοδικού.
Το πνεύμα της αγοράς όμως, είναι πιο έντονο στο ίδιο το παιχνίδι. Η καθημερινή
ζωή των ανταγωνιστών είναι ένα ατελείωτο σίριαλ υποκρισίας με αποθέωση τις
στιγμές αποχώρησης κάποιου, όπου τον χαιρετάνε «συγκινημένοι» οι ίδιοι εκείνοι
που η παραμονή τους συναρτώνταν από την αποχώρησή του. Και το σκηνικό βέβαια
συμπληρώνεται με το θάψιμο μπροστά στις κάμερες όλων των υπολοίπων, σε, υποτίθεται,
κατ' ιδίαν συζητήσεις. Εδώ σίγουρα πρέπει ν' απαντηθεί όμως η ένσταση: «Καλά,
αλλά έτσι κι αλλιώς όλη η κοινωνία δε λειτουργεί έτσι; Στο σχολείο, στη δουλειά,
παντού, δεν πρέπει να πατήσει κανείς επί πτωμάτων για ν' αναρριχηθεί». Δεν
είναι τυχαίο ότι ο Α. Μικρούτσικος αυτή την απάντηση δίνει σε «αφελείς» ερωτήσεις
περί ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Κι εν μέρει έχει δίκιο! Αυτό είναι η νεοφιλελεύθερη
ιδεολογία παντού, μόνο που τώρα περνά πιο καθαρά από ποτέ στην ψυχαγωγία.
Ακριβώς όμως επειδή ο Big Brother είναι ο μεγεθυντικός φακός των σκουπιδιών
που προσφέρονται ως ψυχαγωγία, στην ουσία όλες οι διεθνείς αντιδράσεις εναντίον
του - και αυτές στην Ελλάδα από διανοούμενους, την πρωτοβουλία Γένοβα 2001,
την ΚΝΕ και άλλους - συμπυκνώνουν τις αντιδράσεις για όλα τα σκουπίδια που
προβάλλει η αφρόκρεμα των μεγάλων ιδιοκτητών και των πολυεθνικών σε όλο το
φάσμα των media.
Κι εδώ όμως προβάλλει το -επιφανειακό- αμείλικτο ερώτημα: «Εφόσον όλ' αυτά
ισχύουν, γιατί το βλέπει τόσος κόσμος;». Μακριά από μένα η άποψη που υποστηρίζει
ότι βαίνουμε προς ολοκληρωτικές κοινωνίες τύπου «1984» του Όργουελ. Η εξήγηση
είναι μάλλον τόσο απλή όσο και επιθετική: Δεν είναι δυνατόν ένα σύστημα που
αλλοτριώνει την εργασία, που χρησιμοποιεί ένα σωρό ιδεολογικούς μηχανισμούς,
όπως το σχολείο, την οικογένεια, τα ΜΜΕ, το στρατό, την Εκκλησία κι όχι μόνο,
για να επιβάλλει τις «αξίες» του Βig Brother, να επιτίθεται στον κόσμο που
το βλέπει, επειδή όταν γύρισε σπίτι από μια κοπιαστική μέρα διάλεξε αυτό κι
όχι το Μέγαρο Μουσικής! Ωστόσο, οι άνθρωποι δεν είναι άγραφα χαρτιά. Μπορεί
να είναι δέκτες της εν λόγω κυρίαρχης ιδεολογίας, αλλά καθορίζονται πολύ περισσότερο
από τις εμπειρίες τους. Ίσως να λείπει η αλληλεγγύη από την καθημερινή ζωή
των παικτών, αλλά σίγουρα δε λείπει απ' την καθημερινή ζωή του καθένα μας».
Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο δεν πιστεύω ότι η λύση βρίσκεται στο κουμπί της
τηλεόρασης. Η λύση μπορεί να πρέπει να είναι συλλογική. Το κίνημα που ξεκίνησε
στο Σιάτλ και κορυφώθηκε μέχρι στιγμής στη Γένοβα ενάντια στην καπιταλιστική
παγκοσμιoποίηση κάνει ριζοσπαστική κριτική όχι μόνο στον καπιταλισμό συνολικά
αλλά και στο τι σημαίνει η κυριαρχία της αγοράς στη διασκέδαση, στην ενημέρωση,
στο περιβάλλον, σε κάθε τομέα της ζωής μας. Η συνέχεια και η κλιμάκωση του
συνιστά το πραγματικό αντίπαλο δέος απέναντι σε κάθε λογής Big Brother.
Μπάμπης Κουρουνδής