Ακόμη μια Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη έφθασε στο τέλος της, με αρκετές επιτυχίες αλλά περισσότερες αποτυχίες. Και επειδή βρεθήκαμε κι εμείς για έκτη συνεχή χρονιά εκεί ως Intellectum, όχι απλά ως περαστικοί αναγνώστες-επισκέπτες, αλλά ως εκθέτες-αναγνώστες από την πολύ αρχή της μέχρι και μετά το τέλος της, και σε όλες τις ώρες λειτουργίας της, μπορούμε να κάνουμε μια κριτική και αντικειμενική αποτίμηση.
Δηλαδή μια αποτίμηση ειλικρινή, πέρα από κομματικές, πολιτικές ή προσωπικές σκοπιμότητες.
Στα θετικά της έκθεσης καταγράφονται:
1. Οι σταθεροί εκθέτες και ο αγώνας τους για την προώθηση της έκθεσης (στο Intellectum κάναμε τα προφίλ των ανθρώπων που επισκέφθηκαν το περίπτερο μας ως μικρή καμπάνια στο Facebook).
2. Η έκθεση ως έκθεση, δηλαδή ως αφορμή συναντήσεων και εκδηλώσεων (οι οποίες ωστόσο ήταν πιο δύσκολο να γίνουν από κάθε άλλη χρονιά, όπως θα πούμε παρακάτω)
3. Τεράστιος αριθμός εκδηλώσεων, στην συντριπτική τους πλειοψηφία αξιόλογων. Οι βιβλιοφάγοι να διαμαρτύρονται «Θέλαμε να τις δούμε όλες, έπρεπε η έκθεση να διαρκεί περισσότερες μέρες!»
4. Το φιλικό προσωπικό της Helexpo: από τη Φώφη Ζαχαράκη και τις απίστευτες συνεργάτιδες της, μέχρι τους φύλακες της έκθεσης και τις ευγενέστατες καθαρίστριες. Πρέπει όλοι τους να πάρουν βραβείο για την ευγένεια, την ταχύτητα και την αδιάλειπτη αποτελεσματικότητά τους.
Στα αρνητικά της έκθεσης καταγράφονται:
1. Η μεγάλη μείωση των επισκεπτών φέτος περίπου κατά 30% κατά τη δική μου αυθαίρετη φυσικά εκτίμηση. Σε έγκριτες ιστοσελίδες ίσως διαβάσετε το αντίθετο, αλλά δεν ισχύει. Φυσικά, όλα τα συμπεράσματα είναι καταρχάς υποκειμενικά, αφού δεν κόβονται εισιτήρια και δεν γίνεται καμία επίσημη καταμέτρηση των επισκεπτών. Όμως σε συζητήσεις με άλλους εκθέτες όπως τον Κώστα Κρεμμύδα από τον Μανδραγόρα, τον Βάσο Γεώργα από την Βibliotheque, τον ποιητή Κώστα Παπαθανασίου και δεκάδες άλλους επισκέπτες του Intellectum, το συμπέρασμα μας επιβεβαιώθηκε από όλους. Αν πάλι κάποιοι είχαν αυξημένες πωλήσεις σε σχέση με περυσι, τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια. Kι εμείς είχαμε. Αλλά με πολύ λιγότερο κόσμο. Γίνεται; Ναι γίνεται!
2. Υποστηρικτικά δημοσιεύματα για την έκθεση με απίστευτα λάθη και ανακρίβειες του στυλ «φέτος οι τιμές ήταν πιο φιλικές για τους εκθέτες» (ενώ οι τιμές είναι ίδιες τουλάχιστον την τελευταία πενταετία σύμφωνα με τα τιμολόγια που έχουμε στα χέρια μας).
3. Ένας «αντίστροφος ρατσισμός» ορισμένων εναντίον των παπάδων που επισκέφθηκαν την έκθεση και ο οποίος μας εξέπληξε δυσάρεστα. Κάθε άνθρωπος, λευκός, μαύρος, κινέζος, ομοφυλόφιλος ή ετερόφυλος, θρησκευόμενος ή μη, φούρναρης, παπάς ή υδραυλικός, έχει δικαίωμα να επισκέπτεται την έκθεση και να συμμετέχει σε αυτή σύμφωνα με τους κανονισμούς της έκθεσης. Εφόσον το κάνει αυτό νομίζουμε ότι η έκθεση και οι άνθρωποί της δεν θα πρέπει να ευνοούν ή να υποστηρίζουν οποιονδήποτε ρατσισμό κατά οποιουδήποτε άλλου.
4. Τα μεγάλα ονόματα που εμφανίστηκαν και απογοήτευσαν όπως ο Μπρύκνερ (γιατί έβαλαν τον συγγραφέα του έρωτα να μιλήσει ως ειδήμων για τη διεθνή πολιτική ποτέ δεν το κατάλαβα), και τα δικά μας «ονόματα» που έπειτα από πολλά χρόνια απουσίασαν, όπως όλως ενδεικτικώς ο Πάνος Θεοδωρίδης και ο Χάρης Βλαβιανός, φτωχαίνοντας την έκθεση.
5. Το Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών που συνεχίστηκε και φέτος όπως πέρυσι, παρά τις αντιδράσεις των λογοτεχνικών περιοδικών / περιοδικών λόγου και στοχασμού της χώρας μας, τα οποία όλα τα προηγούμενα χρόνια συμμετείχαν στο Φεστιβάλ προτείνοντας τις νέες φωνές που αξίζουν να αναδειχθούν. Δηλαδή ένα μεγάλο ατόπημα του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού που συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου ήδη από περυσι!
6. Το γεγονός πως για πρώτη φορά μετά από δεκατέσσερα χρόνια, απαγορεύτηκε ουσιαστικά στην Helexpo να δίνει αιτήσεις (!!!) στους εκθέτες για τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Έτσι, ενώ κάθε εκθέτης δικαιούται τουλάχιστον μία εκδήλωση, δεν μπορούσε εύκολα να υποβάλει αίτηση για τη διοργάνωσή της αφού: α) η Helexpo έλεγε «φέτος δεν μας επιτρέπεται να σας δώσουμε εμείς» β) η αίτηση δεν υπήρχε αναρτημένη στο διαδίκτυο γ) ο μόνος τρόπος για να λάβεις την αίτηση ήταν να επικοινωνήσεις απευθείας με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και να μιλήσεις με τα αρμόδια πρόσωπα, εφόσον γνώριζες ποια είναι. Χαρακτηριστική είναι η συζήτηση με καθηγητή του ΑΠΘ που επισκέφθηκε το περίπτερο του Intellectum και μας εξομολογήθηκε ότι ήθελε φέτος το Τμήμα του να κάνει μια εκδήλωση στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2017 αλλά τελικά δεν κατάφερε να βρει τον «τρόπο». Γελάσαμε πολύ είναι αλήθεια όταν το ακούσαμε και είναι ευτύχημα ότι δεν μας παρεξήγησαν.
7. Η προώθηση της έκθεσης συνεχίζει να είναι ανεπαρκής και να μειώνεται κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη. Μετά από 14 χρόνια λειτουργίας, το κοινό της Θεσσαλονίκης συνεχίζει να ταυτίζει την έκθεση βιβλίου με την υπαίθρια έκθεση -«πανηγύρι» που διοργανώνεται κάθε χρόνο στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Αυτός είναι ένας κρίσιμος δείκτης που φανερώνει τη χρόνια επικοινωνιακή αποτυχία της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Αποτυχία που δεν μπορεί να σωθεί από τις ψησταριές έξω από τα περίπτερα, τις χιλιάδες μηχανές και τα λουλούδια που ήταν και τα μόνα που ταίριαζαν με την έκθεση!
Με βάση τα παραπάνω, ο απολογισμός της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2017 δεν μπορεί παρά να έχει αρνητικό πρόσημο. Υπάρχουν πολλά που θα μπορούσαν εύκολα να διορθωθούν και ακόμη πιο εύκολα να γίνουν αν υπήρχε λίγη εντιμότερη πρόθεση και λίγη καλύτερη διάθεση. Θα βρεθεί άραγε του χρόνου; Προσωπικά δεν θα στοιχημάτιζα σ’ αυτό.
